İqlim dəyişikliyinin səbəb olduğu temperaturun artması Yaxın Şərqdə və Şimali Afrikada qadın xərçəngi - süd vəzi, yumurtalıq, uşaqlıq və uşaqlıq boynu xərçəngindən ölüm hallarının artması ilə əlaqələndirilir. Qahirədəki Amerika Universitetinin tədqiqatçıları belə nəticəyə gəliblər.
1xeber.media xəbər verir ki, araşdırma "Frontiers in Public Health" (FPH) jurnalında dərc olunub.
İqlim dəyişikliyi sağlamlığa zərərli təsir göstərir: isti havalar, qida və su çatışmazlığı, havanın çirklənməsi, təbii fəlakətlər epidemioloji vəziyyəti daha da pisləşdirir, tibbi infrastrukturu zəiflədir. Bu, vaxtında diaqnoz və müalicənin vacib olduğu onkoloji xəstəliklərdə xüsusilə təhlükəlidir.
"Temperatur yüksəldikcə qadınlar arasında xərçəng ölümləri, xüsusilə də yumurtalıq və döş xərçəngi", deyə baş müəllif Dr. Vafa Abuelkheir Mataria bildirib.
Alimlər 1998-2019-cu illər arasında Misir, İraq, İran, Livan, Suriya, Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ və digərləri də daxil olmaqla, regionun 17 ölkəsindən əldə edilən məlumatları təhlil ediblər. Onlar ətraf mühitin temperaturu ilə qadınlarda xərçəngin dörd növü üçün insident və ölüm nisbətləri arasında müqayisə aparıblar.
Nəticələrə görə, temperaturun hər 1°C artması ilə xərçəngə yoluxma halları 100.000 nəfərə 173-280 hal artır. Ən böyük artım yumurtalıq xərçəngində, ən kiçik artım isə döş xərçəngində qeydə alınıb. Ölüm halları da hər 100.000 nəfərə 171-332 hal artır - hər dərəcə istiləşmə üçün.
Ən əhəmiyyətli artım templəri altı ölkədə qeydə alınıb: Qətər, Bəhreyn, İordaniya, Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ və Suriya. Məsələn, Qətərdə döş xərçəngi nisbətləri hər əlavə dərəcə üçün hər 100.000 nəfərə 560 hal, Bəhreyndə isə 330 nəfər artıb.
Araşdırmanın həmmüəllifi Dr. Sunqsu Mun deyib: "Qadınlar fizioloji cəhətdən iqlim risklərinə, xüsusən hamiləlik dövründə daha həssasdırlar. Sosial bərabərsizlik isə onların səhiyyə xidmətlərinə çıxışını məhdudlaşdırır".
Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, temperatur bir çox kanallar vasitəsilə xərçəng riskinə təsir göstərə bilər: kanserogenlərə məruz qalmağı artırmaq, səhiyyə xidmətini pozmaqla və hətta hüceyrə səviyyəsində bioloji proseslərə təsir etməklə.
Daha yüksək yayılma qismən diaqnozun təkmilləşdirilməsi ilə izah olunsa da, ölüm hallarının artması onu göstərir ki, daha çox hal aşkarlanmaqdansa, xarici risk faktorları üstünlük təşkil edir.
"Zəiflikləri aradan qaldırmadan, iqlimlə əlaqəli xərçəngin yükü yalnız artacaq", deyə Dr. Çun qeyd edib.
